Magia z minerałów: bursztyn i jadeit

Największe pokłady bursztynu kopalnego na terenie Polski znajdowały się wewnątrz dorzeczu Narwi, wewnątrz Borach Tucholskich, na Pojezierzu Kaszubskim, zaś także na Mazurach. Ziemie zamieszkiwane na mocy Kurpiów wcześniejszy ubogie, tudzież z skąpych, nadnarwiańskich bogactw przełomowy był właśnie ów kamień. Okoliczna zbiorowość ludzka w istocie pewnie związała się z obróbką oraz eksploatacją tego surowca, iż minerał na stałe wszedł do historii kultury materialnej również duchowej tego regionu. Wpłynął na powstanie jego etnograficznej odrębności także przy użyciu wiele lat warunkował jego wzmożenie gospodarczy. Stare tradycje sztuki bursztyniarskiej zachowały się do wnętrza kulturze ludowej przede wszystkim na Kurpiach, dokąd zdolność ta przetrwała do lat 1905-1915. W co niemiara mniejszym stopniu zachowała się ona na Kaszubach, Warmii i Mazurach.Bursztyny notoryczny się też elementem kurpiowskiego także kaszubskiego stroju ludowego, obojętnie na miarę biżuterię z tymi kamieniami noszono także w innych częściach kraju. Według szacunków Adama Chętnika w latach 1900-1910 na terenie Kurpiowszczyzny kobiety posiadały mniej więcej 100 tysięcy sznurów korali. Bursztyny zwykle zamawiano na rzecz młodej dziewczyny, przed jej zamążpójściem, niekiedy dotychczasowy prezentem od czasu męża. Zgodnie z miejscową tradycją niestosownym było, iżby bezżenny obdarował nimi pannę, bodajże, że była to oficjalna oświadczenie jego uczuć. Wówczas bankiet takiego podarunku świadczyło o wzajemności i było prawie że zgodą na dalsze wspólne życie. W rodzinach kurpiowskich bursztynowa precjoza była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Stanowiła i ważną podzespół stroju ślubnego. Po śmierci zakładano ją dopiero wewnątrz dwóch przypadkach, kiedy pani nie miała spadkobierców lub, jeżeli już prosto z mostu wyraziła takie życzenie. Bardzo dbano, ażeby każda dziewoja dostała bursztyny do wnętrza posagu, musiały to istnieć koniecznie wyroby miejscowych mistrzów, wykonane z lokalnego surowca. Jeśli tymczasem rodziców panny młodej negacja logiczna było sterczeć na taki upominek, to raz za razem w ciągu wesela zachęcano gości aż do hojnych datków na ów zamysł, śpiewając: A dajcież jej na burśtynyCoby miała śtery syny,Dajcie, dajcie, nie żałujcie,Choć rubelka ochsiarujcie.Przy kurpiowskim męskim stroju ludowym wyroby z bursztyny pełniły trochę funkcję marginalną. Wykonywano z nich między innymi sprzączki aż do kapeluszy i guziki aż do lejbzików.W gwarze kurpiowskiej funkcjonowały różne nazwy na definicja tego kamienia. Bursztyn posagowy był przeznaczany na wyprawa dla córek; jantar monetarny, pozwalał na przepis rachunków w lokalnych sklepikach, bądź jest dozwolone go było wyszczególnić na drugi ekwipunek; sukcynit fiskalny zastępował kasa, przede wszystkim do wnętrza czasach kryzysu lub wojny, kiedy pieniądz była niestabilna; sukcynit kościelny składano na tacę jako ofiarę, zaś kadzidlański przeznaczano na nabycie kadzideł. Mianem bursztynu pogrzebowego określano łańcuszek, który zgodnie z wolą zmarłej stanowił margines stroju zakładanego do trumny. Bursztyn znachorski plus pomagający był wykorzystywany w rożnego rodzaju zabiegach medycznych oraz magicznych.Bursztynowe naszyjniki stanowiły podstawy odświętnego stroju ludowego na Kaszubach, Warmii, Mazurach, Kujawach oraz w wielu regionach centralnej Polski, a od czasu do czasu także na obszarach Małopolski oraz Śląska. Na Kaszubach kobiety przystrajały się dodatkowo wisiorkami, kolczykami azaliż broszkami, wykonanymi z tego kamienia. Mężczyźni używali bursztynowych spinek do mankietów, szpilek wpinanych do wnętrza krawat, a ich koszule zdobiły bursztynowe guziki. Lecznicze impreza bursztynuW polskiej medycynie ludowej, zwłaszcza na terenie Kurpiów, jantar był niezwykle popularnym środkiem leczniczym. Podawano go dzieciom dla złagodzenia przykrych dolegliwości w ciągu ząbkowania. Leczono poprzednio gościec, choroby oczu dodatkowo gardła. Powszechne było stosunek, iż noszenie surowej baryłki bursztynu lub innych wyrobów wykonanych z tego kamienia chroni przed bezpłodnością, w takim razie też był ważnym elementem wiana panny młodej. Głęboko wierzono, że przedtem samo teoria bursztynowej biżuterii chroni noszącego przed wszelkimi urokami i pozytywnie wpływa na jego zdrowie fizyczne również psychiczne. Kawałek nieoszlifowanego bursztynu przyłożony wewnątrz okolice splotu słonecznego proszek normować pracę serca, układu krążenia a śledziony.W XIX wieku składy aptekarskie były zaopatrzone wewnątrz różnego rodzaju jantarowe balsamy, maści a nalewki służące zarówno do celów leczniczych, niczym dodatkowo kosmetycznych. Bursztyn polecano nie prędzej jako efektywny lek przeciwko negatywnym skutkom palenia tytoniu. Z tego powodu dużą popularnością cieszyły się fajki również cygarniczki z bursztynowymi ustnikami.Dobroczynne właściwości bursztynu zostały poparte wynikami badań naukowych. Odkryto, iż kwas złocistożółty działa podczas gdy biostymulator - pobudza platforma podniecony, reguluje pracę nerek dodatkowo jelit, jest środkiem przeciwzapalnym tudzież antytoksycznym. Na bazie tego składnika zaczęto, w takim przypadku sporządzać maści a kremy na dolegliwości reumatyczne, astmatyczne, owrzodzenia natomiast podrażnienia skóry oraz środki stosowane w leczeniu schorzeń oskrzeli, gardła i tarczycy. Surowiec ów jest plus wykorzystywany jako farmaceutyk konserwujący posiłek (E363).W różnych częściach świata jantar jest w użyciu aż do przeprowadzania masażu aktywnego oraz masażu punktowego. Powszechne są zarówno lecznicze spacery po warstwie bursztynowego żwirku.Kwas dodatkowo olej pozyskane z tego surowca znajdują funkcja w przemyśle kosmetycznym, bo niszczą ferie rodniki także bakterie, wykazują właściwości dezynfekujące oraz łagodzące skutki oparzeń plus ukąszeń owadów. Preparaty zawierające jantar są przeznaczone do pielęgnacji cery zmęczonej. Poprawiają jej nawilżenie także natłuszczenie, zwiększają jędrność plus rozpiętość, zmniejszają szorstkość naskórka oraz wygładzają zmarszczki.Badania wykazały, że kamień ten zawiera wiele cennych mikroelementów, takich jakże: krzem, magnez, żelazo, wapń, potas, stosunki organiczne połączone z jodem, substancje lotne, kwasy żywiczne. W stanie surowym (nierówny) jantar wykazuje właściwości antybakteryjne, ułatwia zabliźnianie ran, obniża ciśnienie tętnicze, wzmaga wydzielanie żółci, działa uspokajająco, pobudza organizm do walki z chorobami zaś przyspiesza jego regenerację.W latach 90. ubiegłego wieku chemicy z Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych w środku Łodzi opracowali metodę produkcji modyfikowanego bursztynem teskturowego jedwabiu poliamidowego, przeznaczonego szczególnie na wyroby pończosznicze o właściwościach antyreumatycznych. Natomiast łotewscy naukowcy opracowali technologię pozwalającą na produkcję nici, które mogą mieć zastosowanie wewnątrz chirurgii naczyniowej.
Jadeit - Święty kamień władzy, długowieczności, płodności, mądrości i równowagi. Jadeit jest minerałem znanym także pod nazwą żad imperialny (przeźroczysty, szmaragdowozielony) - najbardziej znaną - która to też rozciąga się na nefryty. Minerał ten występuje w wielobarwnych bryłach o różnych kolorach: zielonym, pomarańczowym, brązowym, niebieskim, kremowym, białym, lawendowym, czerwonym, perłowym, szarym i czarnym. Czasem kolory się mieszają i tworzą wzory lub żyłki w skale. Jest bardzo rzadkim minerałem i rzadko też tworzy dobrze wykształcone kryształy, ale za to najczęściej występuje w postaci zbitej masy mikrokrystalicznej, włóknistej tworząc skupienia ziarniste lub włókniste agregaty. Również najczęściej jest lśniąco zielony, przeświecający lub przeźroczysty. Współwystępuje z diopsydem, egirynem, glaukofanem, albitem, granatem, a z egirynem i omfacytem tworzy szereg jadeitu. Skupiska jadeitu mogą osiągnąć masę kilku ton, ale nie wszystkie minerały mogą się przydać jako materiał jubilerski. Jadeit jest też cenionym materiałem rzeźbiarskim, o którego wartości decyduje nie tylko artyzm artysty, ale również jakość użytego kamienia i jego barwa. Jadeit jest łudząco podobny do nefrytu, ale twardszy i ze względu na skład chemiczny należy do innej grupy minerałów. Swoją nazwę najprawdopodobniej uzyskał od greckiego słowa "ischias", co znaczy "ból w biodrze"; albo też od hiszpańskiego słowa "higado" - "wątroba", ponieważ używany jest przez litoterapeutów do uzdrawiania tychże organów. Odmiany jadeitu Chloromelanit - o barwie zielonej do czarnej, zawierająca znaczny procent żelaza. Występuje w Meksyku, Nowej Gwinei, Szwajcarii, Francji. Astrydyt - odmiana ciemnozielona jadeitu, bogata w chrom, znaleziona na Nowej Gwinei (jaśniejsze plamki pochodzą od przerostków kwarcu i opalu. Występuje w skałach oliwinowych. Miejsca występowania jadeitu Birma - jest największym dostawcą jadeitu; od przeszło 200 lat zaopatruje Chiny w przeświecający jadeit cesarski (imperial jade). Gwatemala - gdzie odkryto jadeitowe toporki i prastare wyrobiska eksploatowane przez Majów, Chiny - odmiany o pięknej zielonej barwie "Yunan jadeit", Japonia - materiał nie nadaje się do celów jubilerskich. Włochy - Piemont, USA - Kalifornia (często jest to mieszanina z nefrytem). Występuje też w Tybecie, Rosji (Kazachstan), na Kostaryce, Australii, Nowa Zelandia - wydobywany tu jadeit zwany jest przez Maorysów pounamu. W jego poszukiwaniu Maorysi prowadzili ekspedycje w najbardziej niedostępne obszary Wyspy Południowej. Pounamu ceniono za twardość i ostrość krawędzi - Maorysi, podobnie jak inni Polinezyjczycy, nie mieli dostępu do metali. Przypisywano mu także znaczenie mistyczne. Polska słynie z kopalni jadeitu w wiosce - Tąpadła u podnóża Góry Ślęży na Dolnym Śląsku (tworzy tam drobne agregaty), spotykany jest też w Górach Kaczawskich.  Jadeit występuje głównie w łupkach krystalicznych i skałach metamorficznych tworząc się w niskich temperaturach i stosunkowo wysokich ciśnieniach. Bywa spotykany w serpentynitach, czasami w amfibolitach i przeobrażonych szarogłazach. Zastosowanie Jadeitu Jadeit ma także duże znaczenie naukowe jako wskaźnik warunków i charakteru przeobrażeń skał. Stanowi też bardzo atrakcyjny, wysoko ceniony w jubilerstwie i poszukiwany kamień dekoracyjny a także ozdobny. Był ceniony przez wiele starożytnych kultur m.in. w starożytnych Chinach, państwach Mezoameryki i ludy maoryskie. Wyrabiano z niego ze względu na jego twardość narzędzia i kosztowną broń. Już starożytni mistycy cenili jadeit sprowadzany z Birmy i nie pozwalali, aby się marnował, toteż wykorzystywali każdy jego okruch. Największymi względami cieszył się u nich prześwitujący birmański jadeit cesarski. Wytaczali z niego malutkie figurki, które umieszczali na widocznych miejscach w różnych miejscach domostw, a także nosili okruchy jadeitu przy sobie. Jest to kamień zaprawdę niezwykły, formując się długo we wnętrzu Ziemi kumuluje w sobie potężną energię. Jest ulubionym kamieniem (nie licząc kryształu górskiego) bioterapeutów, którzy wykorzystują energię kamienia wspomagając się nią przy zabiegach.